Zanim wyjdziemy przed dom, by obserwować gwiazdy zmienne, musimy mieć precyzyjnie zaplanowane, które gwiazdy i w jakiej kolejności będziemy obserwować. Chaotyczne błądzenie po niebie i wśród map jest tylko stratą czasu. Dlatego na zaplanowanie naszych obserwacji nie powinniśmy żałować czasu np. podczas pochmurnych wieczorów.

Doboru gwiazd do obserwacji powinniśmy dokonać na podstawie oceny pewnych czynników, takich jak posiadane instrumenty optyczne (lornetka, teleskop), mapki, doświadczenie. Na początku powinniśmy raczej skupić się na gwiazdach stosunkowo jasnych i regularnie zmieniających swoją jasność, o amplitudzie przekraczającej 1 mag. W przypadku gwiazd regularnie zmieniających swoją jasność warto z efemeryd wyliczyć przewidywany moment ich maksimum lub minimum.

Początkującym zalecam skorzystanie z gotowych skryptów automatycznie przeliczających minima lub maksima dla jasnych zmiennych:

Dla Miryd:

http://sswdob.republika.pl/mirydy.htm#fazy

Dla Cefeid:

http://sswdob.republika.pl/cefeidy.htm#aktfazy

Dla gwiazd zaćmieniowych:

http://sswdob.republika.pl/fazyzac.htm

Dla bardziej zainteresowanych obserwacjami zaćmień polecam efemerydy dostępne na stronie Obserwatorium Astronomicznego Suhora:

http://www.as.up.krakow.pl/ephem/

Dla bardziej dociekliwych dodam, że taki moment minimum lub maksimum gwiazdy można też wyliczyć samemu, ze wzoru:

Mmax/min = Mo + P*E

gdzie: 

·        Mo - oznacza moment maksimum z efemerydy (GCVS, Suhora) w tzw. dobach juliańskich

·        P - oznacza okres zmiennej

·        E - oznacza numer cyklu.

Moment maksimum wyznaczamy dla gwiazd pulsujących (Mirydy, Cefeidy). W przypadku gwiazd zaćmieniowych interesuje nas sam moment zaćmienia, czyli minimum jasności gwiazdy.

Za najlepsze gwiazdy do zdobycia doświadczenia obserwacyjnego powszechnie uważane są Mirydy, które mają duże amplitudy zmian jasności jak i okresy, co nie jest bez znaczenia w przypadku dłuższych okresów niepogody. Nawet kilkunastodniowe przerwy w obserwacjach tych gwiazd nie są w stanie zniweczyć naszego dotychczasowego trudu, co wydaje się mocnym argumentem w przypadku młodych obserwatorów, nie dysponujących jeszcze odpowiednią ilością samozaparcia i uporu obserwacyjnego.

Na pierwsze wieczory nie należy wybierać dużej ilości gwiazd do obserwacji. Raczej należy poprzestać na kilku. Potem, w miarę zdobywania coraz większej wprawy w wyszukiwaniu interesujących nas gwiazd możemy dobierać sobie nowe. Z czasem okaże się, że w ciągu jednej godziny jesteśmy w stanie wykonać oceny jasności nawet 30-tu gwiazd zmiennych, z czego w większości przypadków nie zaglądając do jakichkolwiek materiałów, map itp.

Jak często obserwować gwiazdy zmienne? To zależy jakie. Jeśli chodzi o gwiazdy długookresowe, typu miry, to jak wcześniej wspomniałem w zupełności wystarczy ocena jej jasności co kilka dni, warto jednak w okolicach maksimum jej jasności zwiększyć intensywność naszych obserwacji. W przypadku gwiazd krótkookresowych nasze oceny powinny być wykonywane w miarę możliwości jak najczęściej, jednak nie więcej niż raz na dobę - to po prostu mija się z celem. Dla gwiazd zaćmieniowych sprawa ma się tu z goła odmiennie, bo zmuszeni jesteśmy w tym przypadku do wykonania co najmniej kilku ocen jasności takiej gwiazdy w ciągu jednej nocy (co 5, 10 czy np. 15 minut), gdyż jej zaćmienie nie trwa zwykle dłużej niż kilka godzin. Obserwacje wykonywane poza tym okresem są w zasadzie mało przydatne. Wyjątkiem są tu zaćmieniowe typu beta Lyr i W UMa, gdyż ich jasność zmienia się w sposób ciągły.

Część 1. Sprzęt obserwacyjny

Część 2. Układamy program

Część 3. Technika obserwacji

Część 4. Opracowanie wyników

Część 5. Błędy obserwacji

Cześć 6. Zgłaszanie wyników