Obiekt o jasności około 8,4m w gwiazdozbiorze Herkulesa został odkryty w dn. 12 czerwca 2021 r. około godz. 13 UT przez japońskiego miłośnika astronomii Seiji Ueda. Po zgłoszeniu do CBAT otrzymał oznaczenie TCP J18573095+1653396. Na zdjęciu wykonanym dwa dni wcześniej nie znaleziono żadnego ciała niebieskiego jaśniejszego od 13m w tej pozycji. Zdjęcia zostały wykonane amatorskim zestawem fotograficznym - lustrzanka cyfrowa Canon 6D z obiektywem 200 mm.
Ponad dwie godziny później (około 15:30 UT) Andrew Pearce z zachodniej Australii oszacował wizualnie jasność tego obiektu na 6,4m, a przy końcu dnia 12 czerwca według rachuby czasu UT obserwatorzy raportowali do bazy AAVSO jasność wizualną nawet 6m, która to jasność jest tradycyjnie przyjętym zasięgiem dla obserwacji gołym okiem. Mniej więcej w tym samym czasie został opublikowany przez włoskich astronomów telegram astronomiczny nr 14704 potwierdzający spektroskopowo, że obiekt TCP J18573095+165339 faktycznie jest nową, która od tej chwili zgodnie z nomenklaturą astronomiczną otrzymała oznaczenie Nova Herculis 2021 (w skrócie N Her 2021) oraz nieco później oznaczenie V1674 Her z katalogu gwiazd zmiennych GCVS.
Rys.1. Krzywa blasku szybkiej nowej N Her 2021 (V1674 Her) Przy końcu 12 czerwca 2021 r. miłośnicy astronomii raportowali do AAVSO jasność wizualną nowej nawet ~6m. Górny panel: krzywa blasku 13 VI – 4 VII w barwach lustrzankowych TG i TB. Moje obserwacje TG/TB są oznaczone pomarańczowymi krzyżykami. Dolny panel: krzywa blasku 13 VI – 16 VIII w filtrach V i TG. Od drugiej połowy lipca nie ma obserwacji lustrzankowych V1675 Her. Jasność obiektu jeszcze spadnie o ~4-5m do poziomu przed wybuchem, czyli g~20,5m. Źródło: LCG AAVSO.
Tak jasną nową obserwują zarówno zawodowi astronomowie jak i astro-amatorzy. Jednym z nich jest polski miłośnik astronomii Mariusz Bajer, który obserwował nową za pomocą spektrografu LOWSPEC wydrukowanym na drukarce 3D według projektu dostępnego w internecie. W przeciwieństwie do V1405 Cas, dla której zrobił kilkadziesiąt widm (patrz: „Amatorska spektroskopia N Cas 2021 (V1405 Cas)”) i nadal ją fotografuje - jednak dla V1674 Her zdołał uzyskać tylko 2 widma swoim zestawem sprzętowych – ostatnie widmo około 4 dni po maksimum, gdy nowa już miała jasność zaledwie ~10,2V. Jest to pierwsze widmo tak słabego obiektu uzyskane zestawem sprzętowym z teleskopem o aperturze zaledwie 20 cm przez tego obserwatora.
W widmie nowej V1674 Her odkryto linie wodoru serii Balmera, helu He I i żelaza jednokrotnie zjonizowanego (Fe II). Jej widmo drastycznie zmieniło się w ciągu 2 pierwszych dni (patrz rys.2) – zaczęły dominować silne prostokątne profile emisyjne linii wodoru serii Balmera.
Jest to nowa, w której najwcześniej, bo już 11.5 dnia po maksimum jasności, zaobserwowano linie koronalne w bliskiej podczerwieni takie jak linie krzemu [Si VI], [Si VII] i glinu [Al VI] – patrz ATEL#14746. Dla porównania dotychczasowe rekordzistki V1500 Cyg i V838 Her ujawniły w widmie linie koronalne odpowiednio 29 i 17 dni po maksimum jasności.
W dn. 30 czerwca 2021 r. (17 dni od wybuchu) widmo nowej wykazuje cechy widma nebularnego (szczegóły ATEL#14746) z silnymi liniami emisyjnymi wzbronionego neonu, np. linia [NeV] 3426Å jest drugą najsilniejszą w widmie po Hα. Silne linie emisyjne neonu prawdopodobnie wskazują na nadobfitość tego pierwiastka w V1674 Her. Oznacza to, że można ją zaliczyć do grupy nowych „neonowych” podobnie jak QU Vul (1984), V838 Her (1991) i V1974 Cyg (1992).
W danych fotometrycznych przeglądu nieba ZTF polski astronom P. Mróz ze współpracownikami (patrz ATEL#14720) odkrył periodyczność 8,4 minuty. Najbardziej prawdopodobne wyjaśnieniem tej okresowości jest okres rotacji białego karła w układzie kataklizmicznym typu polar pośredni. Oznacza to, że najprawdopodobniej w V1674 Her biały karzeł posiada silne pole magnetyczne. Materia ze składnika wtórnego przepływa do dysku akrecyjnego otaczającego białego karła i w pobliżu białego karła ten transfer zachodzi wzdłuż linii sił pola magnetycznego. Z Ziemi obserwujemy zmiany jasność strug materii akreowanych przez białego karła, które są modulowane jego okresem rotacji.
Astronomowie zbadali krzywą blasku V1674 Her (patrz: ATEL#14746) i okazało się, że parametry charakteryzujące klasę szybkości nowych (patrz „Nowe spojrzenie na nowe klasyczne” - paragraf 3) wynoszą odpowiednio t2 = 1 dzień i t3 =2,2 dnia. Oznacza to, że V1674 Her jest najszybszą znaną nową.
Promieniowanie nowej odkryto również poza zakresem optycznym. Teleskop LAT w obserwatorium satelitarnym Fermiego zarejestrował promieniowanie gamma nowej V1764 Her w dn. 12-13 czerwca 2021 r. (patrz ATEL#14705, 14707), satelita SWIFT – promieniowanie rentgenowskie w dn. 1 lipca 2021 r., czyli 18,8 dni po maksimum jasności (ATEL#14747), a VLA – w zakresie radiowym w dn. 15, 16, 17 czerwca 2021 r. (patrz ATEL#14731).
Obecnie (połowa sierpnia 2021 r. - rys. 1), czyli po dwóch miesiącach od początku wybuchu, jasność V1674 Her zbliża się do 16V. Do jasności przed wybuchem, czyli g~20,5m, brakuje jeszcze 5m. Więcej informacji o nowej V1674 Her można znaleźć w bazie VSX AAVSO).
Rys. 2. Widma nowej N Her 2021 w zakresie λ 3920-7500Å z 14 i 17 czerwca 2021 r. (jasność ~9mV / ~10,2mV) Widma zostały wykonane przez Mariusza Bajera za pomocą spektrografu LOWSPEC wydrukowanego w technologii 3D. Spektrograf LOWSPEC z kamerą CMOS QHY163M został podwieszony do teleskopu Schmidta-Cassegraina f/10 o aperturze 20 cm. Została użyta siatka dyfrakcyjna 300 linii/mm i szczelina o szerokości 20 µm. W tej konfiguracji przy długości fali linii Hα spektrograf charakteryzuje się rozdzielczością R=λ/Δλ ~ 1500.
